کوره کوپلاسیون که با نام کوره ری‌گیری نیز شناخته می‌شود، یکی از تجهیزات مهم و تخصصی در آزمایشگاه‌های آنالیز طلا و فلزات گران‌بها است. این کوره برای تعیین دقیق عیار طلا از طریق فرآیندی به نام کوپلاسیون (Cupellation) مورد استفاده قرار می‌گیرد. روشی که با دقت بالا و تکرارپذیری فوق‌العاده، در خدمت طلافروشان، جواهرسازان، معدن‌کاران و حتی آزمایشگاه‌های صنعتی قرار دارد.
کوپلاسیون چیست و چگونه انجام می‌شود؟
فرآیند کوپلاسیون، یک روش شیمیایی-حرارتی برای جداسازی طلا از سایر فلزات پایه موجود در آلیاژ است. در این فرآیند، نمونه‌ای از آلیاژ طلا به همراه نقره و سرب درون یک بوته مخصوص (کوپل) در کوره حرارت داده می‌شود. در اثر حرارت، سرب و فلزات پایه اکسید شده و در ساختار بوته جذب می‌شوند؛ در حالی که تنها فلزات گران‌بها یعنی طلا و نقره باقی می‌مانند. سپس با استفاده از اسید نیتریک، نقره نیز جدا شده و تنها طلای خالص جهت توزین باقی می‌ماند.
مشخصات فنی کوره کوپلاسیون
کوره‌های کوپلاسیون بسته به مدل، دارای ویژگی‌های مختلفی هستند، اما برخی مشخصات عمومی آن‌ها عبارت‌اند از:
حجم داخلی: ۴ لیتر
دقت دمایی: حدود ±۵ درجه سانتی‌گراد
مدل‌های مختلف:
مدل ۱: عرض ۱۳ × ارتفاع ۱۲ × عمق ۲۲ سانتی‌متر
مدل ۲: عرض ۱۵ × ارتفاع ۱۵ × عمق ۲۵ سانتی‌متر
دمای کاری: تا ۱۲۰۰ درجه سانتی‌گراد
کوره‌های کوپلاسیون می‌توانند نمونه‌هایی با شکل‌های مختلف از طلا شامل آلیاژ، پودر، قطعه فلزی یا حتی خاک معدنی را آنالیز کنند.
نکات ایمنی و فنی در استفاده از کوره کوپلاسیون
در هنگام استفاده از کوره‌های ری‌گیری، رعایت نکات ایمنی حیاتی است:
1. تهویه محیط: به دلیل تولید بخارات سمی سرب، استفاده از سیستم تهویه قوی ضروری است.
2. استفاده از ماسک تنفسی: حتی با وجود تهویه، تماس مستقیم با بخارات فلزی می‌تواند خطرناک باشد.
3. دقت در نمونه‌برداری: برای نتایج دقیق‌تر، بهتر است از چند قسمت مختلف طلا نمونه‌برداری شود.
4. همزدن مذاب: به منظور یک‌دست شدن آلیاژ ذوب‌شده، همزدن مذاب در حین فرایند الزامی است.
اهمیت روش ری گیری و کوپلاسیون
ری گیری و کوپلاسیون، از روش‌های متداول و مطمئن برای بررسی میزان خلوص طلا است. این فرآیند قابلیت اجرای آزمایش بر روی انواع مختلف نمونه‌ها از جمله آلیاژ، خاک معدنی، پودر، یا تکه‌های فلزی را دارد. یکی از ویژگی‌های برجسته کوره کوپلاسیون آزمایشگاهی این است که می‌تواند بدون توجه به حالت فیزیکی نمونه، میزان طلای موجود را با دقت بسیار بالا استخراج و تعیین کند. این ویژگی موجب شده تا آزمایش ری گیری به عنوان یکی از اصلی‌ترین روش‌های بررسی عیار در صنایع طلا و جواهر شناخته شود.
فرآیند آزمایش ری گیری یا کوپلاسیون
آزمایش ری گیری یا کوپلاسیون، شامل چندین مرحله دقیق است که هر یک از آن‌ها باید با دقت و مهارت بالا انجام شوند. ابتدا نمونه مورد نظر آماده‌سازی شده و در صورت نیاز، با استفاده از آسیاب به پودر تبدیل می‌شود. سپس این پودر درون کوره کوپلاسیون آزمایشگاهی قرار گرفته و در دمای بالا ذوب می‌شود. در این فرآیند، بخارات ناشی از سرب و سایر فلزات پایه باید از طریق تهویه‌های مخصوص دفع شوند تا از آسیب به اپراتور و محیط جلوگیری شود. پس از انجام ذوب اولیه، نمونه اسیدکاری شده و فلزات باقی‌مانده تحلیل می‌شوند تا میزان طلای خالص مشخص گردد.
نقش عیار و انگ طلا در خرید و فروش طلا
پس از تعیین خلوص طلا از طریق کوره کوپلاسیون آزمایشگاهی، یک کد مخصوص بر روی قطعه طلا حک می‌شود که نشان‌دهنده عیار طلا است. این کد که به انگ طلا معروف است، به خریداران امکان می‌دهد تا از میزان خلوص طلای خریداری‌شده اطمینان حاصل کنند. اتحادیه زرگران و مراکز ری گیری معتبر نیز می‌توانند از طریق این کد، اطلاعات دقیق‌تری درباره عیار طلای آب‌شده ارائه دهند.
کوره‌های مورد استفاده برای ذوب طلا
در فرآیند ری گیری و کوپلاسیون، از کوره‌های مختلفی برای ذوب و جداسازی فلزات استفاده می‌شود. علاوه بر کوره کوپلاسیون آزمایشگاهی، برخی از طلافروشان و صنعتگران از کوره‌های الکتریکی 1200 درجه نیز بهره می‌برند. این نوع کوره‌ها گرچه توانایی ذوب طلا را دارند، اما المنت آن‌ها در صورت استفاده طولانی‌مدت دچار آسیب شده و کارایی خود را از دست می‌دهند. به همین دلیل، برای دقت بیشتر در تعیین عیار و جلوگیری از خطای آزمایش، استفاده از کوره کوپلاسیون آزمایشگاهی گزینه‌ای مطمئن‌تر محسوب می‌شود.
علاوه بر نمونه‌های صنعتی، برخی از کوره‌های کوچکتر نیز توسط شرکت ایران خودساز تولید شده‌اند که امکان ذوب طلا در مقیاس خانگی را فراهم می‌کنند. این کوره‌ها برای افرادی که قصد دارند در مقیاس کوچک به ذوب و تست طلا بپردازند، بسیار کاربردی هستند و می‌توانند فرآیند تعیین عیار را در سطحی ساده‌تر اجرا کنند.
استفاده از کوره کوپلاسیون آزمایشگاهی در صنعت طلا و جواهر، یک روش استاندارد و دقیق برای تعیین عیار محسوب می‌شود که با بهره‌گیری از فناوری‌های روز، میزان خلوص طلا را با کمترین درصد خطا مشخص می‌کند.
فرآیند استاندارد عیارسنجی طلا، ری‌گیری و کوپلاسیون
کوپلاسیون از روش‌های دقیق و آزمایشگاهی برای تعیین میزان خلوص طلا محسوب می‌شوند. این روش توسط طلافروشان، جواهرسازان، معدن‌داران و شرکت‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از مزایای این روش، قابلیت استفاده از نمونه‌های مختلف مانند آلیاژ، قطعه فلزی، پودر، پسماند و خاک معدنی است.
فرآیند کوپلاسیون، هرچند در ظاهر ساده به نظر می‌رسد، اما نیازمند دقت، مهارت و تجربه بالا است. افرادی که قصد دارند عیار طلای خود را تعیین کنند، باید به آزمایشگاه‌های معتبر و دارای مجوز مراجعه نمایند. در غیر این صورت، ممکن است عیار طلا به‌درستی محاسبه نشود.
استاندارد اندازه‌گیری میزان طلا در آلیاژهای زینتی به روش کوپلاسیون
این استاندارد در دویست و بیست و هفتمین جلسه کمیته ملی استاندارد مکانیک و فلزشناسی، در تاریخ 20/04/1384 به تصویب رسیده است. این روش برای تعیین مقدار طلا در آلیاژهای زینتی که خلوص آن‌ها بین 333 تا 999 قسمت در هزار است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برای انجام فرآیند کوپلاسیون، تنها مواد آزمایشگاهی استاندارد و آب مقطر باید مورد استفاده قرار گیرند. از جمله مواد اصلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اسید نیتریک 33 درصد
- اسید نیتریک 49 درصد
- سرب خالص آزمایشگاهی
- نقره با حداقل خلوص 999.9 در هزار، بدون وجود طلا و سایر فلزات
وسایل مورد نیاز
- کوره کوپلاسیون با قابلیت اکسیداسیون قوی
- ترازو با دقت 0.01 درصد
- کوپل‌های ساخته‌شده از اکسید منیزیم
- بشر و بوته آزمایشگاهی
- مشعل گازی
- دستگاه نورد
- سایر تجهیزات استاندارد آزمایشگاهی
مراحل انجام کار
1. مرحله کوپلاسیون
در این مرحله، مقدار مشخصی از آلیاژ طلا وزن شده و همراه با نقره و سرب (با نسبت مشخص) در کوپل قرار داده می‌شود. سپس مجموعه داخل کوره کوپلاسیون قرار گرفته و حرارت داده می‌شود تا ساچمه‌ای از فلزات تشکیل گردد. پس از خروج از کوره، ساچمه به‌وسیله دستگاه نورد، پهن و تخت شده و برای مرحله بعد آماده می‌شود.
2. مرحله جداسازی نقره
نوار تهیه‌شده از مرحله قبل در بشر حاوی اسید نیتریک 33 درصد قرار گرفته و به مدت 20 تا 30 دقیقه حرارت داده می‌شود. پس از تخلیه اسید، فرآیند با استفاده از اسید نیتریک 49 درصد تکرار شده و نقره از ترکیب جدا می‌شود. در نهایت، آزمونه با آب مقطر شسته شده و در بوته توسط مشعل گازی حرارت داده می‌شود تا طلای خالص باقی بماند.
3. مرحله توزین و تعیین عیار
در مرحله نهایی، آزمونه خالص وزن شده و عیار آن از تقسیم وزن آزمونه نهایی بر وزن آزمونه اولیه محاسبه می‌شود. این فرآیند برای چندین آزمونه تکرار شده و میانگین آن‌ها به‌عنوان عیار نهایی ثبت می‌گردد.
با رعایت این نکات و استفاده از روش استاندارد کوپلاسیون، می‌توان به نتایج دقیقی در تعیین عیار طلا دست یافت.
خرید کوره کوپلاسیون؛ چه نکاتی را باید در نظر گرفت؟
اگر قصد خرید کوره کوپلاسیون را دارید، مهم است که بر اساس نیاز خود انتخاب هوشمندانه‌ای داشته باشید. برخی کوره‌ها برای استفاده‌های آزمایشگاهی طراحی شده‌اند، در حالی که مدل‌های کوچکتر آن برای استفاده‌های محدودتر یا حتی کارگاه‌های خانگی نیز مناسب‌اند. نکات مهم هنگام خرید کوره کوپلاسیون :
دامنه دمایی دقیق و کنترل‌پذیر
دارا بودن سیستم تهویه یا امکان اتصال به آن
مصرف انرژی مناسب و مقاومت بالا در برابر دمای مستمر
پشتیبانی فنی و تأمین قطعات یدکی
خرید کوره کوپل اسیون
در واقع خرید کوره کوپلاسیون از سایت ایران خودساز، یک انتخاب مطمئن برای فعالان حوزه طلا و جواهر است که به‌دنبال تجهیزات دقیق و با کیفیت هستند. ایران خودساز با ارائه‌ی مدل‌های متنوع کوره کوپلاسیون در ظرفیت‌ها و ابعاد مختلف، امکان انتخابی متناسب با نیاز کارگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها و حتی مصارف خانگی را فراهم کرده است. پشتیبانی فنی، تضمین کیفیت ساخت، مشاوره تخصصی پیش از خرید و ارسال سریع از جمله مزایایی است که این فروشگاه در اختیار خریداران قرار می‌دهد.
نتیجه‌گیری
کوره کوپلاسیون ابزاری حیاتی در صنعت طلا و فلزات گران‌بها است که امکان سنجش دقیق عیار طلا را فراهم می‌آورد. این روش اگرچه در ظاهر ساده به نظر می‌رسد، اما نیازمند دقت، تجربه و تجهیزات استاندارد است. توجه به نکات ایمنی، انتخاب دستگاه مناسب و انجام صحیح مراحل آزمایش، سه رکن اصلی در تضمین دقت و صحت نتایج کوپلاسیون هستند.
برای مشاهده یا خرید انواع کوره کوپلاسیون، همین حالا می‌توانید به بخش محصولات سایت ایران خودساز مراجعه کنید.