کوره کوپلاسیون، که به کوره ری‌گیری نیز معروف است، دستگاهی تخصصی برای تعیین عیار طلا و خلوص آن می‌باشد. این دستگاه معمولاً در آزمایشگاه‌ها و مراکز ری‌گیری برای بررسی دقیق کیفیت طلا استفاده می‌شود. فرآیند کوپلاسیون با ذوب نمونه‌های مختلف طلا مانند آلیاژها، پودرها یا حتی خاک‌های معدنی انجام می‌شود و پس از آن با استفاده از اسیدکاری، ناخالصی‌های موجود از طلا جدا می‌شوند. این آزمایش، علاوه بر دقت بالا، نیازمند تجهیزات استاندارد و تخصص برای انجام مراحل مختلف از ذوب طلا تا اندازه‌گیری دقیق نمونه‌ها است. نتایج این آزمایش به کمک یک کد حک شده، معروف به "انگ طلا"، روی طلا مشخص می‌شود که نشان‌دهنده عیار دقیق آن است.
در ادامه ایران خودساز، به بررسی کوره کوپل آزمایشگاهی خواهد پرداخت.
کوره کوپلاسیون چیست؟
این کوره برای تعیین عیار طلا از طریق فرآیند کوپلاسیون یا ذوب آلیاژهای طلا به کار می‌رود. در این روش، طلا به همراه مواد دیگر مانند سرب و نقره ذوب شده تا ناخالصی‌ها از آن جدا شوند. پس از ذوب، با استفاده از اسیدکاری، ناخالصی‌ها حذف شده و تنها طلا باقی می‌ماند.
.jpg)
مراحل فرآیند کوپلاسیون
آماده‌سازی نمونه: در این مرحله، نمونه طلا ممکن است به پودر تبدیل شود و سپس در کوره قرار گیرد.
ذوب و جداسازی ناخالصی‌ها: طلا با مواد دیگر مانند سرب و نقره ذوب شده و ناخالصی‌ها از طلا جدا می‌شوند.
اسیدکاری: پس از ذوب، نمونه با اسید نیتریک اسیدکاری می‌شود تا ناخالصی‌ها از طلا جدا شوند.
اندازه‌گیری دقیق: در پایان، وزن باقی‌مانده که شامل طلا است، اندازه‌گیری می‌شود تا عیار دقیق آن مشخص گردد.
مزایای استفاده از کوره‌های کوپلاسیون
می توان گفت انواع کوره کوپلاسیون آزمایشگاهی دارای مزایای بسیاری هستند، از جمله دقت بالا در تشخیص عیار طلا، قابلیت استفاده در فرآیندهای مختلف و دقت در جدا کردن ناخالصی‌ها. این کوره‌ها برای کاربردهای صنعتی و آزمایشگاهی مناسب هستند و عمر مفید طولانی‌تری دارند.
نکات فنی در انتخاب کوره کوپلاسیون
هم زدن مذاب: در فرآیند ذوب نمونه باید مذاب چند بار هم زده شود تا یک مذاب یک‌دست و کاملاً مخلوط شده به دست آید. این کار برای اطمینان از یکنواختی ترکیب و دقت نتایج ضروری است.
نمونه‌برداری: بهتر است برای ذوب از چند قسمت مختلف طلا نمونه‌برداری شود تا عیار طلا به‌درستی محاسبه گردد. این امر از خطای احتمالی ناشی از عدم یکنواختی نمونه جلوگیری می‌کند.
دمای کوره: کوره‌های کوپلاسیون باید دمای دقیق و مورد نیاز را تأمین کنند. دمای کم یا زیاد می‌تواند نتیجه آزمایش را تحت تأثیر قرار دهد و دقت عیارسنجی را کاهش دهد.
سیستم تهویه: کوره‌های کوپلاسیون باید دارای سیستم تهویه قوی برای تهویه بخارات و دودهای حاوی سرب باشند. سرب می‌تواند خطرات جدی برای سلامتی ایجاد کند و باید از تماس با آن اجتناب شود.
استفاده از ماسک تنفسی: علاوه بر سیستم تصفیه دود کوره، برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از بخارات سرب، استفاده از ماسک تنفسی نیز ضروری است.
.jpg)
بررسی تکمیلی طلا کاری و فرآیند کوپلاسیون
ری‌گیری و کوپلاسیون روش‌هایی آزمایشگاهی و دقیق برای تعیین خلوص طلا هستند. این فرآیند برای محاسبه عیار طلا از آلیاژها، پودرها یا خاک‌های معدنی استفاده می‌شود. کوره‌های کوپلاسیون برای حرارت دادن آلیاژ طلا با ترکیب نقره و سرب و جدا کردن ناخالصی‌ها طراحی شده‌اند. دقت و مهارت در انجام این آزمایشات اهمیت زیادی دارد تا نتایج دقیق حاصل شود.
اندازه‌گیری مقدار طلا در آلیاژهای زینتی به روش کوپلاسیون
فرآیند اندازه‌گیری مقدار طلا در آلیاژهای زینتی با استفاده از روش کوپلاسیون در استانداردهای ملی تایید شده است. این روش شامل استفاده از اسید نیتریک، سرب خالص و نقره با خلوص بالا است تا طلا از سایر فلزات جدا شود.
مراحل فرآیند کوپلاسیون
مرحله کوپلاسیون: در این مرحله آلیاژ طلا با نقره و سرب در کوره حرارت داده می‌شود تا به صورت گلوله درآید.
مرحله جداسازی: در این مرحله، با استفاده از اسیدهای مختلف، نقره از طلا جدا می‌شود و طلا به صورت خالص باقی می‌ماند.
مرحله توزین: در این مرحله، وزن طلا اندازه‌گیری شده و عیار آن از طریق مقایسه وزن طلا در دو مرحله محاسبه می‌شود.
.jpg)
نکات فنی در انتخاب کوره کوپلاسیون
هنگام انتخاب کوره کوپلاسیون، باید به مواردی مانند دمای کوره، سیستم تهویه، ایمنی، و دقت در کنترل دما توجه کرد. انتخاب کوره با سیستم تهویه قوی برای دفع بخارات سرب و داشتن ویژگی‌های ایمنی ضروری است.
سخن آخر
یکی از دستگاه‌های مهم در فرآیندهای طلاشناسی و عیارسنجی، کوره کوپلاسیون آزمایشگاهی است که برای تعیین دقیق خلوص طلا و جداسازی سایر فلزات از آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کوره‌ها با قابلیت تأمین دمای دقیق، سیستم تهویه مناسب برای دفع بخارات سمی و استفاده از مواد شیمیایی خاص مانند سرب و نقره، به طور موثر ناخالصی‌ها را از طلا جدا کرده و نتیجه‌ای دقیق و معتبر ارائه می‌دهند.
به‌کارگیری کوره کوپلاسیون در آزمایشگاه‌های طلا و جواهرسازی، معدن‌کاری و صنایع فلزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چرا که این روش به دلیل دقت بالا در اندازه‌گیری عیار طلا، جزو استانداردترین و مطمئن‌ترین روش‌ها در این زمینه به شمار می‌رود.
سوالات متداول